Het belanghebbendebegrip: rechtstreeks betrokken bezwaar

Om bezwaar of beroep te kunnen maken tegen een besluit van een bestuursorgaan, dient u belanghebbende te zijn.

Art. 1:2 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) is gewijd aan het belanghebbendebegrip. Het artikel kent drie leden: het eerste lid betreft natuurlijke personen, het tweede lid bestuursorganen en het derde lid de rechtspersonen.

Of een natuurlijk persoon belang heeft bij bezwaar of beroep, dient te worden getoetst aan de – in de jurisprudentie ontwikkelde – en zogenoemde OPERA-criteria: Objectief belang, Persoonlijk belang, Eigen belang, Rechtstreeks betrokken belang en een Actueel belang bij het bestreden besluit. Er moet aan al de vijf criteria worden voldaan. In dit blog ga ik in op één van de criteria: een rechtstreeks betrokken belang.

Stelt u zich het volgende voor. Jan huurt een pand waarin hij een broodjeszaak exploiteert. De verhuurder van het pand heeft bij de gemeente een omgevingsvergunning voor het slopen van het pand aangevraagd om vervolgens appartementen te bouwen. De gemeente heeft de omgevingsvergunning verleend. Jan is daar niet blij mee; hij wil immers zijn broodjeszaak op dezelfde locatie blijven exploiteren. Jan wil bezwaar maken tegen de verleende omgevingsvergunning.

De omgevingsvergunning is verleend aan de eigenaar van het pand waarin Jan een broodjeszaak exploiteert. Heeft Jan een rechtstreeks betrokken belang bij de omgevingsvergunning, zodat hij bezwaar kan maken (van uitgaande dat wordt voldaan aan de overige criteria)?

In de jurisprudentie is voor dergelijke situaties een antwoord gevonden. Het belanghebbendebegrip zou namelijk wel erg eng worden uitgelegd als Jan niet als belanghebbende zou kunnen worden aangemerkt. Via de band van ‘afgeleid belang’ heeft Jan belang bij het bezwaar maken en wel om de volgende redenen.

De omgevingsvergunning heeft betrekking op het pand dat Jan huurt. Het belang van Jan is niet soortgelijk aan dat van de eigenaar van het pand, aan wie de omgevingsvergunning is verleend. Jan keert zich tegen de mogelijkheden die de omgevingsvergunning biedt, terwijl de eigenaar van het pand juist wenst dat die mogelijkheden worden gerealiseerd. Het besluit heeft directe gevolgen voor Jan; Jan heeft een eigen belang dat materieel niet parallel loopt met het belang van de eigenaar van het pand.

Jan kan derhalve bezwaar maken tegen de verlening van de omgevingsvergunning. Dat betekent overigens niet dat daarmee de omgevingsvergunning van tafel is! Jan moet wel met inhoudelijke gronden van bezwaar komen waarom hij vindt dat de omgevingsvergunning niet kan worden verleend.

Wilt u weten of u belanghebbende bent bij een besluit of heeft u een andere bestuursrechtelijke vraag? Neem vrijblijvend contact op met mij.